ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΕ ¨ΑΝΟΙΑ¨  ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER!

Ο όρος “άνοια” αναφέρεται στην παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από επίκτητη και σοβαρή έκπτωση των νοητικών λειτουργιών ως αποτέλεσμα βλάβης του εγκεφάλου από διάφορες αιτίες ή νοσήματα που επιφέρουν απώλεια νευρικών κυττάρων (νευρώνες).  Η έκπτωση αυτή των νοητικών λειτουργιών πρέπει να συνδυάζει διαταραχή της μνήμης και  τουλάχιστον μιας άλλης νοητικής λειτουργίας (συνύπαρξη δηλαδή αφασίας, απραξίας, αγνωσίας ή διαταραχής των μετωπιαίων λειτουργιών). Η σταδιακή και αργή επιδείνωση των νοητικών λειτουργιών, δηλαδή της μνήμης, της κρίσης, του λόγου και της συμπεριφοράς του ατόμου, σε τελικά στάδια οδηγεί σε πλήρη αποδιοργάνωση της ζωής και της λειτουργικότητας του ασθενούς τόσο κοινωνικά όσο και  επαγγελματικά.

Η Ήπια Νοητική Διαταραχή αναφέρεται κυρίως στην εξασθένηση της μνήμης, χωρίς τα άλλα συμπτώματα της άνοιας. Περίπου το 15-20% των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω έχουν ήπια νοητική διαταραχή, ενώ περίπου τα μισά από αυτά τα άτομα θα παρουσιάσουν στο μέλλον άνοια.

Πολύ συχνά υπάρχει σύγχυση στον κόσμο σχετικά με τους όρους άνοια και νόσος Alzheimer. Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που μπορεί να προκαλείται από διάφορα αίτια, ενώ η νόσος Alzheimer είναι μία συγκεκριμένη ασθένεια η οποία ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις άνοιας.

Η νόσος Alzheimer τείνει να λάβει μορφή επιδημίας στον 21ο αιώνα.  Στην Ευρώπη τα άτομα με άνοια υπολογίζονται σήμερα σε 10 εκατομμύρια, ενώ στην Ελλάδα σε περίπου 200.000.

Τα  10 πιο  συχνά  προειδοποιητικά  σημεία της  Ν. Alzheimer  είναι: διαταραχές  μνήμης  που έχουν   αρχίσει  να  επηρεάζουν την  καθημερινή εργασία, δυσκολία σε καθημερινές συνηθισμένες δραστηριότητες, προβλήματα στην ομιλία, δυσκολία στον προσανατολισμό σε χρόνο και τόπο, λάθη κρίσης και εκτίμησης, προβλήματα σε απλές πράξεις, τοποθέτηση αντικειμένων σε λάθος θέσεις, αλλαγή στη διάθεση και συμπεριφορά, αλλαγή στην προσωπικότητα, καθώς και έλλειψη πρωτοβουλίας και ενδιαφερόντων. 

Διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από: νόσο  Alzheimer, αγγειακή άνοια (πολλαπλά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια), αυτοάνοση άνοια και άλλες παθολογικές καταστάσεις (έλλειψη βιταμίνης Β12, υποθυρεοειδισμό, άνοια σε νόσο με σωμάτια Lewy, μετωποκροταφική άνοια, άνοια σε νόσο Parkinson, άνοια σε  oπίσθια φλοιική ατροφία, άνοια σε κατάχρηση αλκοόλ, σε υποσκληρίδιο αιμάτωμα, σε όγκους  εγκεφάλου, σε ύπαρξη υδροκέφαλου φυσιολογικής πίεσης κλπ.

Θεραπεία με την έννοια της εκρίζωσης της νόσου δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως θεραπευτικές προσεγγίσεις  που στοχεύουν  στην αντιμετώπιση  των  προβλημάτων που δημιουργεί η νόσος.

Για τα γνωσιακά προβλήματα της νόσου χρησιμοποιούνται σήμερα αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης (AChE): δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη και γκαλανταμίνη. Επίσης, η μεμαντίνη ενδείκνυται για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής νόσου Alzheimer. Για τα προβλήματα συμπεριφοράς που δημιουργεί η νόσος (διέγερση,  επιθετικότητα,  παράνοια,  ψευδαισθήσεις, κατάθλιψη κτλ) χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση: αντικαταθλιπτικά  ή/και άτυπα νευροληπτικά.

Εξαιρετικά σημαντικό όμως είναι και το κομμάτι της μη φαρμακευτικής προσέγγισης, όπως η σωστή εκπαίδευση των υπόλοιπων μελών της οικογένειας στην αντιμετώπιση του ασθενούς και την τροποποίηση του περιβάλλοντος με στόχο την αποτροπή ατυχημάτων και τη δημιουργία κλίματος ηρεμίας και συναισθηματικής αποδοχής.