Τι είναι η επιληψία;

 Η επιληψία είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου κατά την οποία  μια ομάδα από νευρώνες αρχίζουν να λειτουργούν ταυτόχρονα και να εκπέμπουν ανώμαλα ηλεκτρικά σήματα. Οι νευρώνες αποτελούν τη βασική λειτουργική μονάδα του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Oι επιληπτικές κρίσεις λοιπόν οφείλονται σε επαναλαμβανόμενες, μεγάλες διαταραχές της φυσιολογικής εγκεφαλικής δραστηριότητας, είτε λόγω ηλεκτροφυσιολογικών ανωμαλιών στις διασυνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, είτε λόγω μιας ανισορροπίας στο σύστημα των χημικών ουσιών που λειτουργούν σαν αγγελιοφόροι μεταξύ των νευρώνων και μεταβιβάζουν τα νευρικά ερεθίσματα από το ένα κύτταρο στο άλλο.          

     Στην επιληψία η διαταραγμένη λειτουργία των νευρώνων προκαλεί ασυνήθιστη συμπεριφορά, παράξενα αισθήματα και αντιλήψεις και μερικές φορές  σπασμούς σ΄όλο το σώμα, συσπάσεις μυών, απώλεια ούρων και συνείδησης. Στις μικρές (εστιακές) επιληπτικές κρίσεις τα συμπτώματα μπορεί να είναι μία ξαφνική αφαίρεση, εστιακοί σπασμοί σε ένα άκρο, ασυναίσθητες – άσκοπες κινήσεις στα χείλη κ.λ.π. Πριν από μία κρίση μπορεί να παρουσιάζονται προειδοποιητικά συμπτώματα, όπως ένα παράξενο αίσθημα, ή μία ιδιαίτερη οσμή ή γεύση.

      Η επιληψία είναι μια ασθένεια με πολλές αιτιολογίες. Οποιαδήποτε κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την κανονική λειτουργία των νευρώνων,  μπορεί να προκαλέσει επιληψία. Μια βλάβη στον εγκέφαλο από τραύμα, αιμορραγία, λοίμωξη (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα) ή από μια άλλη ασθένεια ή ακόμα και λόγω ανώμαλης ανάπτυξης του εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει σε επιληψία.

      Όταν ένα άτομο παρουσιάσει σπασμούς δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι έχει επιληψία. Μόνο όταν ένα άτομο παρουσιάσει 2 ή περισσότερα επεισόδια σπασμών θεωρείται ότι πάσχει από επιληψία.  Οι σπασμοί στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούν βλάβη στον εγκέφαλο.

      Ποιά είναι η πρόγνωση;

Τα περισσότερα άτομα που πάσχουν από επιληψία ζουν μια κανονική ζωή.  Παρά το γεγονός ότι στην επιληψία δεν επιτυγχάνεται συνήθως πλήρης ίαση, εντούτοις σε αρκετούς ασθενείς υποχωρεί με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Σε αρκετές περιπτώσεις ιδιαίτερα σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες ασθενείς, αναπτύσσονται προβλήματα συναισθηματικά και συμπεριφοράς. Οι καταστάσεις αυτές αναπτύσσονται σαν αποτέλεσμα της αμηχανίας και της απογοήτευσης που νιώθουν οι ασθενείς μπροστά στην ασθένεια αυτή. 

  Για πολλούς ασθενείς με επιληψία, ο κίνδυνος των σπασμών περιορίζει την ανεξαρτησία και αυτονομία τους. Υπάρχουν χώρες όπου δεν τους επιτρέπεται να έχουν άδεια οδήγησης. Επίσης οι ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν είναι περιορισμένες.

      Οι περισσότερες γυναίκες που πάσχουν από επιληψία μπορούν να τεκνοποιήσουν αλλά θα πρέπει να συζητήσουν το θέμα με το γιατρό τους. Ιδιαίτερα πρέπει να δοθεί προσοχή στα φάρμακα τα οποία παίρνουν και το ρόλο τους στην εγκυμοσύνη. Οι πιθανότητες των γυναικών με επιληψία να έχουν ένα φυσιολογικό και υγιές παιδί είναι πέραν του 90%.

     Ποια είναι η θεραπεία για την επιληψία;  Όταν γίνει η διάγνωση της επιληψίας είναι πολύ σημαντικό η θεραπεία ν’ αρχίσει το συντομότερο. Χρησιμοποιούνται διάφορα ειδικά φάρμακα μόνα τους ή σε συνδυασμό προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος των κρίσεων. Στο 80% περίπου των ασθενών που πάσχουν από επιληψία, η πάθησή τους μπορεί να ελεγχθεί με τα σύγχρονα φάρμακα και σπανιώτερα με χειρουργικές μεθόδους.    

     Ορισμένα αντιεπιληπτικά φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν την δράση ορισμένων άλλων φαρμάκων όπως των αντισυλληπτικών, ή να επηρρεάζονται απ΄αυτά. Οι ασθενείς με επιληψία θα πρέπει να λαμβάνουν χωρίς διακοπή τα φάρμακά τους και να παρακολουθούνται από ιατρό Νευρολόγο.

     Η παρακολούθηση του ασθενούς περιλαμβάνει την διενέργεια κατά περιόδους αιματολογικών εξετάσεων και ηλεκτροεγκεφαλογραφημάτων, προκειμένου να διαπιστώνονται έγκαιρα τυχόν παρενέργειες της θεραπείας και να επιβεβαιώνεται ο καλός έλεγχος των κρίσεων.

     Θα πρέπει να αποφεύγεται η σωματική καταπόνηση, το αλκοόλ και γενικότερα οι καταχρήσεις. Δεδομένου ότι οι επιληπτικές κρίσεις είναι στην πλειοψηφία τους απρόβλεπτες και μπορούν να συμβούν ακόμη και κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής αγωγής, συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά την οδήγηση, κατά τον χειρισμό μηχανημάτων, την κολύμβηση και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση που μια απώλεια συνείδησης μπορεί να αποβεί μοιραία για τον ασθενή ή για τους γύρω του.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Στα άτομα με γνωστό ιστορικό επιληψίας, οι περισσότερες επιληπτικές κρίσεις λήγουν ομαλά χωρίς να χρειάζεται επείγουσα θεραπεία. Μία κρίση όμως που παρουσιάζεται για πρώτη φορά, ενδέχεται να αποτελεί εκδήλωση σοβαρής νόσου και πρέπει να μεταφέρεται ο ασθενής το συντομώτερο στο πλησιέστερο Νοσοκομείο.

• Κατά την διάρκεια της κρίσης πρόσεξε να μην κτυπήσει ο ασθενής το κεφάλι του ( τοποθέτησε κάποιο ρούχο κάτω από αυτό ).
• Χαλάρωσε την γραβάτα του.
• Γύρισέ τον προσεκτικά στο πλάϊ.
• Μην βάζεις τίποτε στο στόμα του.
• Ψάξε πάνω του για φάρμακα ή κάρτα επιληπτικού ασθενούς.
• Μόλις τελειώσει η κρίση πρόσφερέ του βοήθεια.
• Φώναξε για ιατρική βοήθεια αν:
  • η κρίση κρατά περισσότερο από 5 λεπτά.
  • ο ασθενής είναι αναίσθητος περισσότερο από 10 λεπτά.
  • δεν βρεις κάρτα επιληπτικού ασθενούς.
  • αν επακολουθήσει μία δεύτερη κρίση ή υπάρχει κατόπιν δυσκολία στην αναπνοή.
• αν η ασθενής είναι έγκυος
  • αν πάσχει από άλλες παθολογικές καταστάσεις.
  • αν υπάρχουν σημεία τραυματισμού.
  • αν είναι η πρώτη κρίση στη ζωή της.

Αντιμετώπιση Εστιακών Επιληπτικών Κρίσεων

Στις απλές εστιακές κρίσεις δεν απαιτείται ιδιαίτερη φροντίδα, πέραν του να αναγνωρίσει κανείς το τι συμβαίνει και να δράσει υποστηρικτικά στο τέλος της κρίσης.

     Στις σύνθετες εστιακές κρίσεις μπορεί να φανούν χρήσιμα τα ακόλουθα:

• Μετακίνησε τα αντικείμενα που θα μπορούσαν να τραυματίσουν κάποιον που δεν ξέρει που βρίσκεται ή τι κάνει.
• Εξήγησε στους γύρω ότι, κάθε ασυνήθιστη συμπεριφορά είναι μία προσωρινή κατάσταση ως αποτέλεσμα μίας κρίσης και ότι, θα σταματήσει σε λίγα λεπτά.
• Μην αντιτίθεσαι στο άτομο που παρουσιάζει μία σύνθετη εστιακή κρίση, ιδιαίτερα αν είναι ήδη σε διέγερση και σύγχυση, γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει μία ασυνείδητη επιθετική συμπεριφορά.
• Απομάκρυνέ τον με τρόπο από μέρη που θα ήταν επικίνδυνα για κάποιον που βρίσκεται σε σύγχυση, όπως φωτιά ή πολυσύχναστος δρόμος.
• Μείνε στην άκρη μέχρι να τελειώσει η κρίση, αν το άτομο είναι φανερά σε διέγερση  ή επιθετικό.
• Να είσαι υποστηρικτικός και έτοιμος για βοήθεια καθώς επανέρχεται η εγρήγορση. Να θυμάσαι ότι, οι άνθρωποι μπορεί να ανακτήσουν την ικανότητα να ακούν και να καταλαβαίνουν προτού καταστούν ικανοί να μιλήσουν και πάλι. Μετά από μία κρίση ενδέχεται να ακολουθήσει σύγχυση, κατάθλιψη, εκνευρισμός, ευερεθιστότητα.
• Πρόσεξε τον χρόνο που διαρκεί μία κρίση. Οι περισσότερες εστιακές κρίσεις διαρκούν 1-2 λεπτά, αλλά οι ασθενείς μπορεί να είναι συγχυτικοί έως και ½ ώρα κατόπιν. Μεγαλύτερες περίοδοι σύγχυσης μπορεί να σημαίνουν ότι, η επιληπτική δραστηριότητα συνεχίζεται και απαιτείται ιατρική βοήθεια.